Alaska aurora

Een droomvakantie naar Alaska leverde bijzonder noorderlicht op. Pulserend en veelkleurig poollicht, airglow en ongelooflijk veel sterren. Kijk je mee?

Je bent noorderlichtverslaafd, of je bent het niet … Als voormalig touroperator met een specialisatie in Noorwegen heb ik het noorderlicht tot nu toe vooral in Noord-Noorwegen mogen zien en fotograferen. Toen ik met mijn huidige werkzaamheden begon, bood dat de mogelijkheid om actiever op zoek te gaan naar noorderlicht op andere bestemmingen. In 2023 mocht ik het noorderlicht op Spitsbergen aan mijn collectie toevoegen. Wat een ervaring, noorderlicht midden op de dag!

Droomreis Alaska

Alaska stond al jaren op onze verlanglijst voor een privévakantie voor mijn man en mij. Sowieso een bijzonder en waanzinnig mooi vakantiedoel. We verbleven er van 23 augustus tot en met 17 september 2024. En laat nu het noorderlichtseizoen in Alaska rond half augustus al starten! Overigens werden we op de heenweg al getrakteerd op noorderlicht. Tijdens de vlucht van Seattle naar Anchorage liet het zich ruim een half uur lang goed zien. Het was mijn eerste keer poollicht vanuit het vliegtuig, dus dat was een uitstekend begin.

The last frontier

De tijd waarin wij reisden was echt het einde van het vakantieseizoen: op een aantal locaties waren we de laatste gasten van het jaar en het bepaalde mede onze reisroute. We vlogen op Anchorage, met bijna 300.000 inwoners de grootste plaats van de staat die in totaal ca. 733.500 inwoners telt. In een staat die ongeveer net zo groot is als de Nederland, België, Luxemburg, Duitsland, Frankrijk en Spanje samen. Steekwoorden die met Alaska samenhangen zijn: Inuit (onder meer Yup’ik, Tlingit, and Haida; the first peoples of Alaska), aardolie, goudzoeken en de op zalm jagende beren. Door middel van een bezoek aan het interessante Anchorage museum doken we hier meteen in onder.

Watervliegtuig

Ons hoogtepunt van de reis zat meteen aan het begin: een verblijf in een berenlodge. Met een klein watervliegtuigje werden we naar een afgelegen locatie gebracht, waar een aantal gebouwtjes op een mooie plek tegen de bergwand waren geplaatst. Ons verblijf was een rustieke blokhut met een bed gebouwd op boomstammen. De maaltijden werden door het aanwezige personeel verzorgd. We waren de laatste en enige gasten die dit seizoen nog bleven slapen, dus dat was een heel persoonlijke ervaring.

Beren, beren en nog meer beren

Drie keer per dag was er de mogelijkheid om met een gids erop uit te trekken: Wij kozen voor de optie om met een bootje op zoek te gaan naar beren zodat we ze op ons gemak konden bekijken en fotograferen. Vlakbij de lodge liep een riviertje uit in een groot meer. Tegen het einde van zijn of haar leven gaat de zalm terug naar de plek waar ze geboren zijn. Daar paaien ze en zorgen ze voor nageslacht. Daarvoor springen ze stroomopwaarts, via de monding van het riviertje, naar een hoger gelegen meer. Bij die monding was er dus als het ware een zwemmend zalmenbuffet en de beren worden daardoor aangetrokken. Daar waar voedsel is, zijn de beren.

Waterballet

We verbaasden ons erover dat we de beren meer in het water zagen dan op het land. De beren die je in dit gebied ziet worden lokaal coastal brown bears genoemd. Formeel behoren ze tot dezelfde soort, Ursus arctos, als de meer bekende grizzly. Maar deze laatste komen meer voor in het binnenland. De bruine beren in het kustgebied voeden zich met zalm, bessen, wortels en kleine zoogdieren, terwijl de grizzly ’s ook groter wild als herten en elanden op het menu hebben staan.

Nog geen Alaska aurora

Tot zover dit uitstapje naar de beren – het was ook zo’n indrukwekkende ervaring!
Natuurlijk hield ik de noorderlichtverwachting in de gaten, want het bloed kruipt waar het niet gaan kan. Maar bewolking en jetlag zorgden ervoor dat er deze dagen nog geen noorderlicht werd gespot.

Nationale parken

We vervolgden onze reis naar Seward, waar we twee keer een boottocht maakten in het Kenai Fjords National Park. Wat een sprookjesachtig mooie omgeving, zo gaaf! Losstaande rotsen begroeid met hoge bomen, in het fjordenlandschap. Hier langs de kust bleek echter de laaghangende bewolking roet in het eten te gooien qua noorderlicht. Ons volgende reisdoel in Alaska was het park rondom de hoogste berg: Denali. Met zijn 6194 meter is dit de hoogste berg van Noord-Amerika en hij ligt vaak in de wolken verscholen. We verbleven 3 nachten in het gebied bij het Denali National Park en de eerste dag hadden we het geluk de top van Denali in de verte te zien. Het voordeel van noorderlichtjagen in september zijn de herfstkleuren overdag. Wat ons betreft had het Denali National Park niet mooier kunnen zijn: het geel en rood knalde ons overal tegemoet. We raakten niet uitgekeken en gefotografeerd. Maar … werd het niet eens tijd om de aurora borealis te zien?

Magnetisch middernacht

De poollichtovaal is een cirkel van poollichtactiviteit die zich vormt rond de geomagnetische noordpool, daar waar alle aardmagnetische veldlijnen verticaal de aarde in gaan. Dit punt ligt dus niet op dezelfde plek als de geografische noordpool ( 90 graden noorderbreedte) of de magnetische noordpool (waar je kompasnaald naar wijst). De geomagnetische noordpool bevindt zich ergens in Canada. Daarom ligt de poollichtovaal in Noord Amerika zuidelijker dan in Europa. Het magnetische middernacht, het moment waarop de poollichtovaal op z’n breedst is en de activiteit maximaal, is daardoor op een ander tijdstip dan in Noord Europa.

Tijd voor Alaska aurora

In Noord Europa is, onder normale omstandigheden, de optimale tijd om noorderlicht te zien zo tussen 22 en 1 uur. In Noord Amerika ligt de piek gemiddeld zo rond 3 uur. ’s Nachts. Of in de vroege ochtend zo je wilt. Als er extra activiteit van de zon is kan er natuurlijk al noorderlicht te zien zijn zodra het donker is. Vanaf ca. 1,5 uur na zonsondergang – tot ca. 1,5 uur voor zonsopgang. Maar de essentie is dat je in Alaska langer op moet blijven om je kans beduidend groter te maken om de aurora borealis te beleven.

Testen met mobiel

Terug naar Alaska. Onze accommodatie lag niet al te ver buiten het Denali National Park, aan een meertje omlijst door naaldbomen en in herfstkleuren getooide bergtoppen. We hadden een eigen deur naar het terras en konden daardoor makkelijk naar buiten. En gedurende de nacht zou de bewolking verdwijnen volgens verschillende weerapps! Jetlag kan best vervelend zijn en hakte er bij mij behoorlijk in. Maar mijn camera op statief stond klaar. Gelukkig heb ik een ingebouwde wekker dat ik er ’s nachts vaak even uit moet. ‘Elk nadeel heeft zijn voordeel’. Afijn, ik werd zo rond 2.45 uur wakker. Met mijn mobiel maakte ik een testfoto waarop ik heel licht wat kleur zag.

‘Nu moet je weten dat er beren en elanden rondwandelen in Alaska. Dus geritsel in de bosjes vlakbij maakte me wel wat nerveus.’

Alleen, of toch niet?

Tijd voor actie dus! Ik kleedde me aan, pakte mijn zaklamp en camera met statief en sloop de kamer uit. Met het blote oog zag ik hooguit wat grijze lijnen maar, jeetje, wat een sterren! Omdat ik wist dat dit ook de piektijd qua activiteit zou kunnen zijn, of worden, richtte ik mijn camera op de hemel en ging ik foto’s maken. In het donker, in mijn eentje. Nu moet je weten dat er beren en elanden rondwandelen in Alaska. Dus geritsel in de bosjes vlakbij maakte me wel wat nerveus. Maar het noorderlicht dat zich boven mijn hoofd aan het ontwikkelen was, leidde me af en trok steeds meer mijn aandacht.

 

Kleurrijk noorderlicht

Uiteindelijk stond ik buiten van 2.45 uur tot bijna 4.30 uur. Ik zag toen al het licht van de opkomende zon. Het noorderlicht was, voor het blote oog, niet heel overweldigend. Maar voor mijn camera des te meer. Wat een kleuren! Rood, groen, oranje, paars, wit. Ik kon echt wel zelf zien dat er van alles gebeurde. Uitwaaierende stralen, lange lijnen, strepen boven mijn hoofd. Maar het zag er pas echt heel spectaculair uit via mijn camera. En zo gaat dat soms.

Aurora-hoofdstad

De volgende dagen zorgde bewolking ervoor dat mijn dag/nachtritme zich weer wat herstelde. Totdat we in Fairbanks belandden. Zoals Tromsø voor Noorwegen de aurora-hoofdstad is, is Fairbanks dat voor Alaska. We hadden het geluk dat er in het bezoekerscentrum in de stad een noorderlichtpresentatie gegeven werd. Vincent Ledvina, the Aurora Guy, vertelde er over zijn passie. Het leuke is dat Vincent ook betrokken is bij het ARCTICS-project waar ik als burgerwetenschapper mijn steentje probeer bij te dragen. Dus konden we elkaar, na diverse digitale ontmoetingen, voor het eerst in levenden lijve de hand schudden.

Starry, starry night …

Ook in Fairbanks werkte de bewolking niet mee. En behalve een klein beetje noorderlicht, laag boven de horizon, was er niet veel te zien. Onze reis bracht ons vervolgens verder oostwaarts, naar een grandioze boomhut, midden tussen de voornamelijk naaldbomen. Ook hier was de sterrenhemel werkelijk adembenemend mooi. Op deze locatie legde ik fotografisch noorderlicht vast – noorderlicht dat vooral met de camera zichtbaar wordt en dus niet of nauwelijks met je eigen ogen te zien is.

Airglow

Wat ik hier prachtig kon vastleggen, was airglow. Deze gloed is met het blote oog niet of nauwelijks zichtbaar maar zorgt er tegelijkertijd wel voor dat het niet aardedonker is, midden in de nacht. Onze atmosfeer absorbeert overdag de straling van de zon waardoor atomen en moleculen in een geladen staat raken. Deze energie komt ’s nachts vrij met airglow als resultaat.

Ingebouwd alarm

Onze volgende locatie, Valdez, was weer aan de kust waar de bewolking me weer dwarslag qua noorderlicht. De laatste van de 3 nachten echter werkte mijn innerlijke alarm weer prettig mee. Ik ging weer snel even kijken en wilde een controle foto maken met mijn mobiel. Maar met mijn eigen ogen zag ik direct dat er wat bijzonders aan de hand was: pulserend noorderlicht.

‘Om pulserend noorderlicht vast te leggen, richt je je camera op de hemel, drukt af en dan hopen dat er wat op staat.’

Pulserend  noorderlicht

Pulserend noorderlicht zie je vaak in de nanacht, nadat er veel noorderlichtactiviteit is geweest. Je ziet het meeste als grijs of als lichtgroen en/of vaalroze en paars. Het flikkert als het ware aan en uit en je ziet grote en kleinere vlekken. Een soort wolken die razendsnel over de hemel schieten. Die continu, in een vrij hoog tempo, aan- en uitgaan. Om het vast te leggen, richt je je camera op de hemel, drukt af en dan hopen dat er wat op staat. Dit is de derde keer dat ik dit type noorderlicht zie, maar ik had het nog nooit zo snel, zo duidelijk met mijn eigen ogen en zo veel gezien. Ik heb mijn man ervoor uit bed gerammeld. Weer een bijzondere ervaring!

Exxon Valdez

Overdag was deze omgeving overigens meer dan overweldigend. Ga je ooit die kant op, dan is een trip naar de Colombia gletsjer een absolute aanrader. Deze gletsjer kalft af in de zee en is erg indrukwekkend om te zien. Valdez is bekend van het ongeluk met de olietanker Exxon Valdez die in 1989 in de buurt aan de grond liep en een enorme natuurramp veroorzaakte. Onze natuur is kwetsbaar en heeft een herstellend vermogen. Maar hoe verder je in het (sub)arctisch gebied en de bijbehorende lagere temperaturen komt, hoe langer het duurt voordat er herstel optreedt. De sporen van deze ramp zijn dan ook nog steeds merkbaar.

Een laatste kans

Nog één stop lag er op onze route, voordat we zouden terugkeren in Anchorage en weer naar huis zouden vliegen. Het aantal resterende nachten van onze reis begon flink te slinken, daarom ging er een tandje bovenop. Het weerbericht gaf aan dat het midden in de nacht zou opklaren, dus ik zette mijn wekker. Weer gooide bewolking roet in het eten en om een lang verhaal kort te maken: ik maakte er een duidelijke foto van noorderlicht achter de wolken. Er was een stukje wolkenloze hemel zichtbaar, bezaaid met sterren. Wat blijft dat toch een prachtig gezicht. Maar het noorderlicht had besloten zich achter de wolken te verstoppen. En daar doe je dan niets aan …

Noorderlichtjagen in Alaska

Het noorderlichtjagen in Alaska heb ik als enigszins lastig ervaren. Natuurlijk speelt mee dat het voor mij een eerste bezoek was en ik het gebied dus niet kende. We zagen weinig locaties die vrij uitzicht boden – op veel plekken stonden hoge bomen. Met hoge activiteit, als het noorderlicht boven je hoofd zit, is dat niet zo’n probleem. Maar voordat het zover is dat het daar zit … Verder vond ik het lastig om ’s nachts op pad te gaan. Je wordt uitgebreid gewaarschuwd voor de aanwezigheid van wilde dieren zoals beren en elanden. De elanden zijn in september in hun bronst, wat het niet makkelijker maakt als je er één treft. Het zat niet mee qua weer; we hebben veel bewolkt weer gehad. Vaak zagen we dat de dag erna er wel wat te zien was geweest. Komt iemand dat bekend voor? 😉

Op pad met een noorderlichtgids

Nu hadden we, zeker in Fairbanks, ook op pad kunnen gaan met een noorderlichtgids. In Alaska gaan deze gidsen, als het nodig is, vrijwel de hele nacht door omdat de top qua activiteit zo laat in de nacht ligt. Vijf of zes uur rijden is geen uitzondering als het bewolkt is en ze doen ontzettend hun best. Houd er dan wel rekening mee dat er in Alaska rond de $ 300,- per persoon (prijs 2024) wordt gevraagd voor een dergelijke excursie. Alaska is sowieso geen budgetbestemming en als je echt graag Alaska aurora wilt beleven zou ik een dergelijke begeleide excursie echt aanraden. Mijn man en ik hebben het noorderlicht al veel vaker gezien en voor ons was het een bonus. Vandaar dat wij er niet voor kozen.

Tot slot

Leuk dat je deze lange blog tot op het eind hebt gelezen! Alaska als reisdoel en noorderlichtbestemming was erg uniek en leverde uiteindelijk heel speciaal noorderlicht en andere hemelverschijnselen op. Daarom heb ik ervoor gekozen mijn hele verhaal hier te doen.

Reacties zijn welkom in mijn mail: info@noorderlicht.tips.

Marjan Spijkers
1 oktober 2024

Nabrander

Deze blog is eigenlijk toch al veel te lang. Maar mijn liefde voor papegaaiduikers wil ik graag nog even met je delen. We zagen ze tijdens de boottochten in het wild. Maar in het Alaska Sealife Center in Seward, grotendeels een opvang voor zeezoogdieren, konden we beide soorten van dichtbij bekijken. De gehoornde papegaaiduiker (Fratercula corniculata) en de kuifpapegaaiduiker (Fratercula cirrhata). Prachtige dieren, vind je niet?

p.s. Ik zou prima een leuke lezing over mijn avonturen in Alaska kunnen verzorgen. Geïnteresseerd? Neem contact met me op.