Geen grap! Op 1 april 2025 gaat de Fram2 de ruimte in voor baanbrekend poollicht onderzoek. Help je mee?
Dit is een oproep aan alle noorderlichtjagers!
30 maart 2025
De Fram2-missie van SpaceX voor bemande ruimtevaart wordt op 1 april 2025 om 03:46 CEST (tijdzone voor Nederland en België) gelanceerd en jouw hulp is nodig! Voor het eerst zullen de astronauten van de Fram2-raket rond de polen van de aarde cirkelen. Onderdeel van de missie is het fotograferen en filmen van poollicht. De SolarMaX-missie gaat beeldmateriaal van het poollicht gebruiken dat tegelijkertijd op de aarde is maakt door zogeheten citizen scientists oftewel burgerwetenschappers of vrijwilligers zoals jij en ik. De informatie van de beelden uit de ruimte en van die op aarde wordt gecombineerd voor verder onderzoek.
In deze blog lees je meer over hoe je kunt bijdragen.
Over Fram2
Fram2 is de eerste bemande ruimtevaartmissie die in een baan over de poolgebieden van de aarde zal vliegen. De missie is vernoemd naar het schip Fram dat in het Noors ‘vooruit’ betekent en de naam was van het legendarische schip dat in de 19e eeuw speciaal was ontworpen voor gebruik in de ijzige poolwateren. De wereldberoemde Noorse poolreizigers en pioniers Fridtjof Nansen en Roald Amundsen gebruikten de Fram voor hun avontuurlijke tochten in het Noord- en/of Zuidpoolgebied.
De bemanning van Fram2 bestaat uit missiecommandant Chun Wang, voertuigcommandant Jannicke Mikkelsen (de eerste astronaut uit Noorwegen!), missiepiloot Rabea Rogge en missiespecialist en medisch officier Eric Philips. Elk bemanningslid heeft uitgebreide ervaring met het verkennen en vastleggen van de poolgebieden en brengt unieke expertise en perspectieven mee ter ondersteuning van Fram2.
Fram2 heeft twee hoofddoelen: de eerste bemande missie zijn die de poolgebieden van de aarde vanuit een lage aardbaan observeert en vastlegt. En onderzoek doen om de mogelijkheden van de mensheid voor langdurige ruimteverkenning te verbeteren. De 3 tot 5 dagen durende missie zal plaatsvinden aan boord van SpaceX’s Dragon-ruimtevaartuig, gelanceerd op een Falcon 9-raket vanuit Florida.
Het ruimtevaartuig volgt een polaire baan van 90°. Daardoor kan het zowel de Noord- als Zuidpool vanaf hoogtes tussen 425 en 450 kilometer observeren. Iets wat geen enkele eerdere bemande ruimtevlucht heeft gedaan.
Meer over het team
Fram2 zal worden geleid door Chun Wang, een Maltese ondernemer en Bitcoin-pionier. Zijn bemanning bestaat uit de Noorse cinematograaf Jannicke Mikkelsen, de Australische poolavonturier Eric Philips en de Duitse robotica-onderzoeker Rabea Rogge. Jannicke Mikkelsen zal geavanceerde foto- een filmapparatuur meenemen op de ruimtevlucht.
Waarom deze SolarMaX-missie?
Samenwerking tussen poollichtjagers en wetenschappers is de afgelopen jaren essentieel gebleken. Inzichten in aurora gerelateerde fenomenen zoals STEVE zouden niet mogelijk geweest zijn zonder deze samenwerking.
De SolarMax-missie is vooral op zoek naar foto’s van de volgende fenomenen:
• FAEs (Fragmented Aurora-like Emissions of fragments): Kleine groene lichtfragmenten die meestal minder dan een minuut duren en in ketens naast elkaar kunnen verschijnen.
• Continuum-emissies: Wit uitziende strepen die lijken op het fenomeen STEVE maar korter van duur zijn. Komen aan de pool kant van en onder de poollichtovaal voor.
• STEVE: Vaak gezien naast picket fence-structuren en streaks, maar ook op zichzelf als een lang lichtboog aan de hemel. Vaak aan de evenaar kant van de poollichtovaal.
• Streaks: Vaak waargenomen onder de picket fence-structuren bij STEVE, maar in een ongebruikelijke richting ten opzichte van magnetische veldlijnen.
Meer informatie over deze fenomenen: https://kherli.github.io/Aurora-Field-Guide-And-Handbook/main.html#auroral-research-citizen-science-highlights – dit document is een product van de ARCTICS werkgroep waarover hieronder meer.
ARCTICS-werkgroep
Tijdens mijn verblijf op Spitsbergen in 2023 heb ik Dr. Katie Herlingshaw ontmoet. Zij werkt nauw samen met FRAM2-astronaut Jannicke Mikkelsen. Beiden wonen in Longyearbyen op deze eilandengroep dichtbij de Noordpool. Dr. Herlingshaw onderzoekt lichtemissies die lijken op poollicht, maar waarvan de oorzaken nog niet begrepen worden. Nadat ik op Spitsbergen foto’s gemaakt bleek te hebben van enkele voor haar en haar collega’s interessante fenomen, heeft zij mij als burgerwetenschapper bij de ARCTICS-werkgroep van het International Space Science Institute in Bern betrokken.
In de ARCTICS-werkgroep werken wetenschappers en burgerwetenschappers samen om zeldzame poollichtverschijnselen en -vormen beter te begrijpen. De deelnemers aan deze werkgroep hebben gezamenlijk een poollicht handboek en veldgids geproduceerd. Hoewel de werkgroep formeel niet verbonden is aan de SolarMax-missie worden beide documenten ter ondersteuning ervan gebruikt. Ik ben de enige uit Nederland die bij het maken van het aurora handboek en de veldgids betrokken is geweest. Je vindt er een aantal van mijn foto’s terug. Bovendien heb ik een bescheiden bijdrage geleverd bij het schrijven van de teksten.
Hoe kun jij helpen?
Poollichtjagers kunnen een cruciale rol spelen in het helpen van onderzoekers bij het meer ontdekken over fragmenten, continuümemissies en andere poollichtverschijnselen. Jannicke zal beelden maken vanuit de ruimte, maar de SolarMax-misse hoopt dat meerdere waarnemingen vanaf de grond gebruikt kunnen worden om de hoogte van bepaalde verschijnselen te trianguleren. Dit helpt bijvoorbeeld bij het krijgen van inzicht in hun structuur.
Het zou geweldig zijn als je foto’s zou kunnen maken langs of nabij de vliegrichting van de Fram2-raket terwijl deze over jouw locatie vliegt. Zodra Fram2 is gelanceerd, zal er meer informatie beschikbaar zijn over de exacte baan op de SolarMaX-missiewebsite en in diverse internationale Facebookgroepen voor poollichtjagers. Scroll naar beneden op de updates pagina van de missie voor meer informatie over deze groepen. Omdat we in Nederland echt wel geluk moeten hebben om de relevante verschijnselen juist tijdens de missie waar te nemen, zijn er geen Nederlandse groepen actief betrokken. Maar wie weet ben je zelf op dat moment op noorderlichtreis of ken je iemand die dat is? Geef dan vooral deze informatie door. En, je weet maar nooit of er ook in Nederland een interessante situatie ontstaat. De zon is op dit moment aardig actief!
Om te weten of er kans is op noorderlicht in Nederland of België kun je het best lid worden van de DISCORD-groep Noorderlichtjagers (https://discord.gg/mNGtf2uK). Of volg een van de actieve groepen op Facebook (bijvoorbeeld Aurora Alert Nederland of Noorderlicht Nederland). In al deze groepen word je door mede-noorderlichtjagers gealarmeerd als er op onze breedtegraad noorderlicht te zien of te fotograferen is.
De foto’s
In het Aurora handboek vind je tips voor het fotograferen van poollicht. Een Nederlandstalige handleiding vind je hier: https://noorderlicht.tips/noorderlichtfotografie/
Belangrijk! Om jouw gegevens te kunnen gebruiken zijn nauwkeurige tijd- en locatiegegevens belangrijk voor de onderzoekers. Smartphones slaan deze gegevens automatisch op in de foto’s, maar bij een professionele camera moet je de tijd en tijdzone handmatig correct instellen. Denk eraan dat de zomertijd is ingegaan, dus controleer de tijd op de je camera.
Voor het identificeren van specifieke soorten poollicht of aurora-achtige fenomenen kun je het Aurora Handboek en de Aurora veldgids van ISSI ARCTICS op de SolarMaX-website raadplegen. Heb je relevante foto’s gemaakt? Upload ze dan naar de Skywarden-website. Dit platform stelt waarnemers in staat om observaties en foto’s van nachtelijke hemelverschijnselen te delen met wetenschappers. Onderaan deze blog vind je de relevantie links en een instructie voor gebruik van Skywarden.
Rest mij alle betrokkenen veel succes te wensen bij dit bijzondere avontuur! En ik duim voor noorderlichtactiviteit in Nederland en België!
Meer informatie
Volg hier live de lancering: https://nextspaceflight.com/launches/details/7615
Updates over de missie vind je hier: https://www.solarmaxmission.com/updates
Of hier: https://f2.com/
Hier volg je FRAM2 in de ruimte: SolarMaX – Orbit Tracking
Aurora handboek & Aurora veldgids: https://www.solarmaxmission.com/handbook-field-guide
Specifieke informatie over de verschillende vormen van poollicht en daaraan gerelateerde fenomenen: https://kherli.github.io/Aurora-Field-Guide-And-Handbook/main.html#auroral-research-citizen-science-highlights
Fotografie-instructies vanuit SolarMax: https://docs.google.com/document/d/1GY4BZxCmWec6kyPWCwN7mbIcj_6Ep-YTwItA0LoFK5k/edit?tab=t.0
Algemene tips voor het fotograferen van poollicht: https://noorderlicht.tips/noorderlichtfotografie/
Upload je foto’s naar Skywarden: https://www.taivaanvahti.fi/
Instructie gebruik Skywarden: https://mellon.kuvat.fi/kuvat/Taivaanvahti_AuroraObservations_2024_en.mp4
Wie ben ik? https://noorderlicht.tips/over_noorderlicht_tips/
Vragen kun je stellen via de websites van Fram2 en Solarmaxmission. Voor specifieke vragen aan mij kun je me bereiken via info@noorderlicht.tips.
Marjan Spijkers
Noorderlicht en meer | Noorderlicht.tips
Mijn blogs over mijn avontuur tijdens de poolnacht van 2023 vind je hier:
Deze blog bevat uitsluitend niet-gesponsorde links.