Voorbereid op noorderlichtjacht

Hoe bereid je je voor als je op noorderlichtreis gaat?

In deze blog deel ik een aantal tips en mijn ervaringen zodat ook jij je kans kunt vergroten noorderlicht te zien.

De eerste berichten waren er alweer op de sociale media: prachtige diepblauwe luchten boven een felle streep diep oranje van de zonsondergang, inclusief het eerste noorderlicht. Het eerste weer zichtbare noorderlicht moet ik zeggen – het is er immers het hele jaar door. Maar ten noorden van de poolcirkel wordt het inmiddels weer snel donker genoeg om dit dansende fenomeen in de lucht weer waar te nemen en te fotograferen. Als je, net als ik, van plan bent eind augustus af te reizen naar een gebied ten noorden van de poolcirkel dan is de kans groot dat je – met een beetje extra moeite – op weg bent om dit betoverende spektakel te zien. Welke voorbereidingen horen hierbij? In deze blog deel ik een aantal tips waarmee ook jij je kans groter kunt maken om noorderlicht te zien.

De juiste plek

Vanaf eind augustus worden de nachten ten noorden van de poolcirkel weer langer en donkerder. De eerste voorwaarde om noorderlicht te kunnen zien. Mijn reisdoel is dit keer een uitgestrekt gebied in Noord-Noorwegen: Nordreisa, Alta, Noordkaap, Hammerfest, Lyngen en Kvaløya bij Tromsø. Dit enorme gebied bevindt zich onder de poollichtovaal als deze een waarde heeft van Kp1 of Kp2. Dit is het gebied waar onder normale omstandigheden op een heldere avond meestal noorderlichtactiviteit is. Voor Kp1 of Kp2 is nauwelijks extra activiteit van de zon nodig. Hoe dit zit lees je hier. Daarnaast zijn onze overnachtingsplekken prima als uitvalsbasis naar nabijgelegen donkere locaties zodat er geen of nauwelijks lichtvervuiling (kunstmatige verlichting zoals van lantaarnpalen) zal zijn.

De beste periode

Het is lastig om een specifieke maand aan te wijzen waarin je meer kans zou maken dan in een andere want dit kan per jaar verschillen. De ervaring leert wel dat rond 21 september en 21 maart er vaak extra spectaculair noorderlicht is. Dit zijn de tijdstippen in het jaar waarop de zon loodrecht boven de evenaar staat, de dag- en nachtevening of equinox genoemd. De zon zendt voortdurend een stroom van geladen deeltjes uit; de zonnewind. De aarde is omringd door een krachtig magnetisch veld en de geladen deeltjes van de zonnewind komen glippen er onder bepaalde omstandigheden door, aangetrokken door de magnetische polen van de aarde. Rond de equinoxen heeft de zonnewind makkelijke toegang tot de aarde doordat de hoek tussen de aardas en de richting van de zonnewind minimaal is. Daardoor kan in die periode versterkte geomagnetische activiteit plaatsvinden – heftiger poollicht dus. Maar ook in de andere donkere maanden, van eind augustus tot en met begin april, is er ten noorden van de poolcirkel genoeg noorderlicht te bewonderen!

Zonneactiviteit volgen

De activiteit van de zon speelt een cruciale rol bij het ontstaan van het noorderlicht. Deze volg ik via enkele apps en websites – vooral om te weten of er extra activiteit naar de aarde onderweg is zodat ik weet of het zinvol is om meer of minder moeite te doen op een specifieke avond. Daarvoor gebruik ik bijvoorbeeld www.spaceweather.com en www.spaceweatherlive.com. Als ik eenmaal ter plaatse ben gebruik ik vooral weerapps om te weten of het helder genoeg zal zijn en wanneer het donker genoeg is. Vanaf ongeveer 1,5 uur na het tijdstip van zonsondergang is het donker genoeg om de eerste sterren te zien. Vanaf dat moment zou ook noorderlicht zichtbaar kunnen zijn. Voor het weer in Noord-Noorwegen gebruik ik de apps van Yr en Windy. Maar, dit geschreven hebbende, als je op de juiste plek bent en het is helder? Houd dan de hemel in de gaten want poollicht toont zich soms ook zonder aankondiging. Dat houdt het spannend 😉

Kleding

Vergis je niet, september is een allegaartje qua weer in het Hoge Noorden. Het kan nog heerlijk nazomeren zodat je gerust een T-shirt kunt dragen, maar de ervaring leert dat ook de eerste vorst en sneeuw zich kan aandienen. Bij mij gaat de gevoerde wandelbroek, het dons jack, thermokleding, wollen muts, sokken en buff èn nog een extra sjaal mee. Ook pak ik zowel handschoenen als wanten in om zolang mogelijk comfortabel te kunnen blijven fotograferen. Mijn wandelschoenen krijgen voor vertrek nog een vertroetelbehandeling zodat ze waterdicht en warm zijn. Noord-Noorwegen in september kan koud zijn, vooral ’s nachts onder een heldere hemel. De stevige zolen van de wandelschoenen zorgen dat de kou minder snel in mijn lichaam trekt. Warmte verlaat je lichaam via je hoofd dus een goede muts is onmisbaar. Noorderlicht is niet te bestellen maar je hebt er wel invloed op hoelang je het buiten vol kunt houden – en hoe langer buiten, hoe meer kans!

‘een klein verlengsnoer met meerdere stopcontacten is handig …!’

Statief en overige uitrusting

Noorderlicht mogen zien is een belevenis op zich. Ik vind het ook geweldig om het te kunnen fotograferen. Hoe ik dat doe lees je hier. Naast mijn camera is mijn statief echt onmisbaar. Tijdens mijn eerste noorderlichtreis had ik er een geleend. Het was destijds echter zo koud dat de plastic klepjes om de hoogte in te stellen afbraken. Heel vervelend, vooral met geleend materiaal. Mijn eerste gekochte statief bleek veel te licht en was achteraf een niet zo’n handige besparing. Het waait namelijk nogal eens in Noorwegen… De volgende aanschaf was een heel prettig statief dat ik ondertussen al jaren gebruik: een driepootstatief van carbon met ronde handvatten. Voor vertrek controleer ik het statief en het gaat als een van de eerste dingen mijn reistas in. Een goede zaklamp is onmisbaar. Batterijen worden gecheckt en alle accu’s opgeladen. Ook de laders gaan mee op reis. Met al dat technische spul is een klein verlengsnoer met meerdere stopcontacten ook handig. In verband met mogelijke gladheid gaan ook de snowsteps mee en natuurlijk een goede thermoskan, een bekertje, broodtrommel en zitmatje.

Locaties

Als ik naar een voor mij onbekend gebied reis, zoek ik op Google Maps al naar mogelijke locaties die geschikt zouden kunnen zijn. Het is aan te raden overdag al even te gaan kijken op een locatie die je in gedachten hebt – als dat mogelijk is natuurlijk. Ook dan is het me gebeurd dat er toch nog lantaarnpalen in de weg stonden maar een goede voorbereiding is echt het halve werk. Het scheelt een boel stress als er veel aan de hand is in de lucht en je weet al precies naar welke plek je kunt gaan om veilig te kunnen staan om te kijken of te fotograferen. Later dit jaar verblijf ik nog zo’n 5 weken in Longyearbyen op Svalbard (Spitsbergen). Ik ben er al eerder geweest maar nog nooit in het donker. Daarom heb ik als voorbereiding al foto’s gegoogeld die gemaakt zijn in de periode dat ik er zal zijn. Ook volg ik een aantal relevante groepen op Facebook – om te leren wat me te wachten staat tijdens de poolnacht en of ik er goede fotografielocaties uit kan afleiden.

Geduld, geduld en nog meer geduld

Tijdens mijn lezingen haal ik dit ook aan. Ondanks alle wetenschappelijke kennis is er geen garantie. Het noorderlicht is en blijft een natuurlijk fenomeen. Dus een flinke portie geduld is noodzakelijk. En om je geduld te helpen is bijvoorbeeld voldoende warme kleding of iets te eten of drinken een aanrader. Ook helpt het om voldoende dagen ter plaatse te zijn. Verblijf je een week ten noorden van de poolcirkel en doe je je best? Dan is je kans meer dan 95% het ook daadwerkelijk te zien! En zoals je aan de foto’s bij dit verhaal kunt zien: ook bij daglicht is Noord-Noorwegen de moeite meer dan waard!

Via Instagram doe ik verslag van mijn avonturen in het Hoge Noorden. Volg me op www.instagram.com/noorderlicht.tips/

Veel plezier met jouw jacht naar het noorderlicht, of kijk gewoon lekker met me mee! Heb je zelf nog tips? Deel ze hieronder!

Marjan
28-8-2023